Założenia

Celem Drugiego Kongresu Konserwatorów Polskich jest z jednej strony krytyczna refleksja nad stanem realizacji postulatów polskiego środowiska konserwatorskiego, jakie zawarto w przyjętej jednogłośnie REZOLUCJI na I Kongresie, z drugiej zaś strony ocena osiągnięć oraz zwrócenie szczególnej uwagi na nowe wyzwania i problemy, związane z ochroną dziedzictwa kulturowego, jakie pojawiły się na drodze bezprecedensowego w naszej historii przyspieszonego rozwoju społeczno-gospodarczego. Wobec tych wyzwań przyszłości musimy wciąż pozostawać w trosce o zachowanie tego dziedzictwa, jako nośnika świadomości narodowej i tożsamości kulturowej, a także jako istotnego czynnika tego rozwoju.

Pomimo niewątpliwych osiągnięć w modernizacji i doskonaleniu przez władze państwowe i samorządowe prawnych i organizacyjnych ram ochrony dziedzictwa, oraz tworzeniu sprzyjających jej mechanizmów finansowych, wobec wciąż zmieniających się uwarunkowań i nowych zagrożeń, pozostaje nam jeszcze wiele do zrobienia. Musimy stale pamiętać, że ten bezprecedensowy rozwój społeczno-gospodarczy wymaga zastosowania nowych, innowacyjnych narzędzi, którymi musimy nauczyć się posługiwać, tworząc zarazem skuteczne zabezpieczenia, nie hamujące tego rozwoju ale tak nim sterujące, aby dziedzictwo zintegrowane ze współczesnymi potrzebami społeczeństwa stało się elementem synergicznej całości. Wymaga to niekonwencjonalnych ram prawno-finansowych oraz zrewolucjonizowania systemu podstawowej edukacji i społecznej akceptacji, z akcentowaniem powszechnych i uniwersalnych wartości, których nośnikiem jest dziedzictwo kulturowe.

Należy z zadowoleniem odnotować opracowanie przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Generalnego Konserwatora Zabytków nowatorskiego i strategicznego dokumentu jakim jest Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata 2014-2017, przyjęty przez Radę Ministrów do realizacji. Jest to bez wątpienia szansa na skuteczne i racjonalne działania w zakresie ochrony naszego dziedzictwa kulturowego. Jednym z kluczowych i postulowanych przez środowisko konserwatorskie działań jest przewidywane wszczęcie procedur legislacyjnych, które mają dać podstawę do tzw. odzespolenia służb konserwatorskich, a także diagnoza stanu zachowania zabytków nieruchomych i uporządkowania rejestru zabytków.

Drugi KONGRES wydaje się być wyjątkowo stosownym forum do debaty nad szczegółami tych rozwiązań, a także nad poszukiwaniem zróżnicowanego podejścia metodologicznego do ochrony zabytków nieruchomych w oparciu o nowoczesny system ich wartościowania.  Mamy przekonanie, że Drugi Kongres Konserwatorów Polskich – uwzględniając, że społeczno-gospodarczy rozwój Polski po 1989 roku i nowa perspektywa finansowa UE na lata 2015-2020 mogą stać się źródłem dalszej niezbędnej modernizacji kraju i szybkiego postępu w transformacji naszej przestrzeni egzystencjalnej – zdefiniuje nowe zasady ochrony dziedzictwa i wypromuje społeczną mentalność, pozwalając na udzielenie pozytywnej odpowiedzi na kluczowe pytania:
Czy potrafimy skutecznie ochronić dziedzictwo nie ograniczając postępu?
Czy jesteśmy w stanie zachować harmonijny i zrównoważony rozwój, nie tracąc dziedzictwa kulturowego?
Czy jest to możliwe przy funkcjonowaniu tradycyjnej doktryny konserwatorskiej oraz stosowaniu konwencjonalnych metod i rozwiązań?
Czy nadszedł może już właściwy moment aby dotychczasową doktrynę i utarte schematy myślowe poddać racjonalnej rewizji, adekwatnej do nowych modeli, narzędzi i środków, służących skutecznej ochronie naszego dziedzictwa kulturowego?

Drugi Kongres Konserwatorów Polskich powinien także zainicjować zmiany legislacyjne, systemowe i metodologiczne, stwarzając skuteczne podstawy ochrony dziedzictwa i pozwalając na pełną ich integrację z wymogami współczesności. W ocenie naszych dotychczasowych działań i zaniechań, w kontekście tego dynamicznego rozwoju społeczno-gospodarczego, wciąż aktualny pozostaje optymistyczny pogląd reprezentowany przez Roberto Pane w Warszawie jeszcze w latach 60. ub. stulecia, który stwierdził, że negatywne rezultaty w ochronie dziedzictwa są wyłącznie wynikiem „naszej rezygnacyjnej postawy i naszego konformizmu”.

Komentarze są wyłączone.